Wat mag een piek kosten?
Vanmiddag stuurde een vriendin van mij een nieuwsbericht door op Whatsapp: Nederlandse klimmer vermist in de Himalaya. Eén van de vele droevige berichten van de laatste tijd. Elk jaar opnieuw verschijnen er in het klimseizoen artikelen over ongelukken, vermissing en sterfgevallen in de media, allemaal helaas vaak negatief van toon. Waar klimmen anders nauwelijks de aandacht heeft, is het opeens weer actueel na een ongeval. Het overlijden van Eric Arnold bijvoorbeeld heeft de discussie weer aangezwengeld: is bergbeklimmen onverantwoord? Zoeken klimmers bewust grote risico's op? Mensen vragen me vaak, meestal op geïnteresseerde, maar soms ook op belerende toon: "Waarom nemen jullie zulke risico's?" Anderen zijn ronduit negatief, alsof ik roekeloos ben, egoïstisch en een doodswens heb.
Tussen de reacties op het bovengenoemde Telegraafartikel zitten een aantal sprekende voorbeelden van dit soort reacties. Graag wil ik jullie meenemen in mijn gedachten over klimmen en risico's. Eerst rationeel over risico's, daarna emotioneel over risico's en tot slot over hoe wij er met Project 5 Peaks mee om gaan.
Hoe neutraal is de media over klimmen? Oordeel zelf. Bijvoorbeeld de koppen van artikelen van het NRC van 3 dagen.
"Ook Australische overleden op Mount Everest"
"De giftige parel van de bucketlist"
"Bergen van lichaam klimmer Eric Arnold duurt langer"
"Indiase man derde dode op Everest in drie dagen"
"Het doel waarvoor alles moest wijken"
"Dichter naar de rand van de dood vond hij het leven mooier"
Veel nieuwsberichten zijn ongenuanceerd en spelen bewust in op het onderbuikgevoel van mensen dat klimmen gevaarlijk is. Dit gaat voorbij aan het reële risico van klimmen. Risico is de waarschijnlijkheid dat iets gebeurt maal het gevolg dat het zou hebben. Veel mensen schatten risico's emotioneel in door bijvoorbeeld alleen naar het gevolg te kijken ("Je zou dood kunnen gaan!"). Ook waarschijnlijkheid wordt vaak verkeerd ingeschat. Doordat extreme gevallen de media halen, ontstaat een scheve indruk. Natuurlijk vinden in de bergsport regelmatig ongevallen plaats, maar hier is geen eenzijdige conclusie uit te trekken over waarschijnlijkheid. Er zijn te veel factoren die invloed hebben. (Dat bijvoorbeeld 1,3% van het totaal aan Everest klimmers is overleden in de afgelopen 86 jaar, wil niet zeggen dat dat één op één de waarschijnlijkheid is om zelf te overlijden bij een Everest expeditie.) Voor het reëel bepalen van risico is kennis, ervaring en informatie over de omstandigheden nodig. Helaas voert de sensatie de boventoon in de media (over de ratio en emotie van risicobepaling is veel geschreven. Hier bijvoorbeeld een kort en toegankelijk artikeltje. ).
Risico's bepalen is één ding, maar de beoordeling is een tweede. Welk risico vinden wij acceptabel? Als klimmers zijn we niet roekeloos, maar gaan we juist bewust om met de risico's door ze te bepalen en af te wegen. Wij klimmen zelfstandig, zonder steun van gidsen of een organisatie. Wij zijn volledig zelf verantwoordelijk voor onze beslissingen. Uiteraard heeft iedereen op een berg de verantwoordelijkheid voor zichzelf en zijn medeklimmers. Toch is er een verschil met een gids-cliënt situatie. Cliënten vertrouwen op hun gidsen om beslissingen voor ze te nemen. Commerciële expedities zijn meestal goed verzorgd: de hoogtekampen zijn al opgebouwd, gas- en zuurstofflessen liggen klaar en langs de route zijn vaste touwen aangebracht.
“Far better it is to dare mighty things, to win glorious triumphs even though checkered by failure, than to rank with those timid spirits who neither enjoy nor suffer much because they live in the gray twilight that knows neither victory nor defeat.”
Voor ons is dit anders. Wij zijn van elkaar afhankelijk. De één heeft het tentje, de ander de brander of het touw. Wij moeten weten wat we aan elkaar hebben, want zonder elkaar zijn we allemaal in levensgevaar. Wij moeten zelf zorgen dat al ons materiaal klopt en we moeten gedisciplineerd blijven: als iemand iets vergeet, kan dat iedereen in gevaar brengen. Wij moeten constant bewust bezig zijn met onze omgeving en de situatie constant beoordelen. We moeten elkaar scherp houden en controleren.
Wel maken we gebruik van een 'fixer' die ons ondersteunt t/m het basiskamp. Zij zorgt voor praktische zaken, zoals vervoer of inkoop van lokale producten. Zij is niet inhoudelijk betrokken bij de klim, maar zij speelt voor ons wel een belangrijke rol in risicomanagement. Zij is op de hoogte van onze planning en we spreken met haar contactmomenten af. Dat betekent dat zij dus ook alarm slaat, als we vermist raken, of een medische evacuatie aan aan vraagt als het nodig is.
Niet over klimmen, wel over reizen. Zelfde motivatie. Jedediah Jenkinks doorbreekt zijn routineuze leven en onderneemt een fietsreis van 7000 mijl. Inspirerend!
Als ik het bovenstaande aan mensen uitleg in een gesprek, krijg ik vaak de slotvraag: "Ok, dus je gaat bewust om met de risico's. Je bent niet roekeloos. Maar toch aanvaard je dat er een risico is? Waarom?" Dat is misschien wel de vraag waar het allemaal op neerkomt! Nu gaat het niet meer over verstand, maar emotie. Inderdaad, statistisch gezien is de kans om te overlijden kleiner als je thuis op de bank blijft zitten. Maar de kans dat je iets interessants meemaakt vanaf de bank is gelijk aan nul! De ervaring die je opdoet, de vriendschappen, de verhalen, de prestatie: dat zijn de smaakmakers van het leven. Heb je ooit een goed verhaal gehoord van iemand die thuis bleef? Dat gaat niet alleen op voor klimmen, maar voor elke uitdaging die mensen aan gaan, of het nu werk, reizen of sport is. Sommige mensen zijn gebonden aan hun comfort zone, die zijn bang voor het onbekende en durven hun dromen niet na te jagen. Dat is prima, ik gun ze hun veiligheid, maar gun mij dan alsjeblieft mijn leven!
“It is impossible to live without failing at something, unless you live so cautiously that you might as well not have lived at all - in which case you fail by default. ”
Wat is Project 5 Peaks ons waard? We hebben één duidelijk uitgangspunt: de expeditie is pas geslaagd als iedereen in goede gezondheid terugkomt. Voor ons gaat het om de reis, de ervaring en de uitdaging. We weten dat het moeilijk is en dat het dus mogelijk niet gaat lukken. De top gaat niet ten koste van alles. Het beoogde doel niet halen, is niet zo erg. Volgend jaar staat die berg er ook nog en dan komen we terug met een berg meer ervaring!
Het lijkt ons alle vier fantastisch om over een aantal jaren de Snow Leopard onderscheiding in ontvangst te nemen, maar alleen als we hem voltallig in persoon kunnen ophalen en elkaar vervolgens de hand kunnen schudden...een hand waar alle vingers nog aan zitten!
Wij willen ons diepste medeleven betuigen aan de nabestaanden van Eric Arnold. De manier waarop hij omging met tegenslag en zijn vastberadenheid om zijn doel te bereiken was werkelijk inspirerend, zijn prestatie was formidabel. Ook willen wij de familie en vrienden van Christiaan Wilson veel sterkte en kracht toewensen in deze moeilijke tijd.